Kierownik projektu: dr Jakub Piwowarski

Opiekun projektu: dr hab. Anna Kiss

NCN ETIUDA 2013/08/T/NZ7/00011

Krwawnica pospolita- Lythrum salicaria L. jest rośliną wieloletnią występującą na terenie całej Europy, Azji i Afryki Północnej. Przez wieki zajmowała bardzo ważną pozycję w europejskiej medycynie tradycyjnej. Jej przetwory były stosowane zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie w terapii chorób o podłożu zapalnym. Pomimo ważnego znaczenia krwawnicy w tradycyjnej medycynie, jej skład był dotychczas słabo poznany. Niewiele było również badań in vitro przyczyniających się do wyjaśnienia opisywanego w licznych źródłach historycznych przeciwzapalnego zastosowania ziela krwawnicy.

Celem projektu było zbadanie składu i wskazanie związków odpowiedzialnych za działanie przeciwzapalne stosowanych zewnętrznie i wewnętrznie wyciągów wodnych z ziela krwawnicy.

Scharakteryzowano skład chemiczny wyciągu oraz wyizolowano dominujące związki, spośród których trzy były zupełnie nowymi, dotychczas nieopisanymi związkami. Zostały nazwane salikarininami A, B oraz C. Wykazano po raz pierwszy hamujący wpływ wyciągu z ziela krwawnicy oraz związków w nim występujących na odpowiedź zapalną ludzkich neutrofili in vitro. Opisano ponadto powstawanie biodostępnych urolityn ze związków występujących w zielu krwawnicy pod wpływem metabolizmu flory jelitowej człowieka. Dla powstałych metabolitów wykazano hamujący wpływ na odpowiedź zapalną ludzkich komórek odpornościowych: neutrofili oraz makrofagów.

W trakcie pobytu w Instytucie Fizjologii Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu stypendysta stosując najnowocześniejsze techniki biologii molekularnej przeprowadził poszerzone badania biologiczne dla metabolitów flory jelitowej człowieka-urolityn, które pozwoliły wskazać molekularne mechanizmy potencjalnie odpowiedzialne za obserwowane efekty przeciwzapalne.

Wyizolowane z ziela krwawnicy związki m.in. salikarininy, mogą warunkować przypisywane działanie przeciwzapalne jego przetworów tradycyjnie stosowanych w terapii stanów zapalnych skóry i błon śluzowych, stanów zapalnych oczu, upławów oraz choroby hemoroidalnej. Odnosząc się do wewnętrznego zastosowania ziela krwawnicy należy jednak uwzględniać aktywność powstających biodostępnych metabolitów produkowanych przez bakterie flory jelitowej- urolityn. Przeprowadzone dla urolityn badania przemawiają za celowością wewnętrznego stosowania ziela krwawnicy w terapii chorób o podłożu zapalnym. Przyczyniają się tym samym do uzasadnienia wyróżnianej przez historyczne i współczesne źródła skuteczności w leczeniu nieswoistych stanów zapalnych jelita grubego.