kierownik projektu: mgr farm. Sebastian Granica

opiekun projektu: prof. dr hab. Marek Naruszewicz

Opis projektu

Materiał do badań został zebrany przez kierownika projektu ze stanu naturalnego w Bremie (Niemcy) w sierpniu 2011 roku. Tożsamość surowca została potwierdzona przez dr Wojciecha Szypułę (Katedra i Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej WUM). Wysuszony surowiec pocięto i ekstrahowano 50 % MeOH. Otrzymany wyciąg zagęszczono i liofilizowano. Suchą pozostałość ekstrahowano rozpuszczalnikami o wzrastającej polarności (chloroform, octan etylu, butanol). Otrzymane frakcje poddano rozdzielenia metodą chromatografii kolumnowej z zastosowaniem różnych wypełnień (żel krzemionkowy, Sephadex LH-20, Toyopearl HW-40F) oraz różnych układów eluujących. Zagęszczone frakcje poddano rozdziałowi metodą preparatywnej wysokosprawnej chromatografii cieczowej. W wyniku badań fitochemicznych wyizolowano i zidentyfikowano 16 związków wśród których wyróżnić można trzy kwasy fenolowe, pochodną kwasu galusowego, pięć pochodnych kwasu elagowego , sześć flawonoidów i jeden makrocykliczny elagotanoid. Kolejnym etapem badań była ocena zdolności surowego wyciągu metanolowo-wodnego do wymiatania reaktywnych form tlenu z zastosowaniem bezkomórkowych modeli in vitro. Przed rozpoczęsciem badań wyciąg został scharakteryzowany metodą HPLC-DAD-MS/MS oraz oznaczono w nim zawartość oenotheiny B, sumy polifenoli oraz sumy garbników zgodnie z literaturą.  Wykazano, iż wyciąg metanolowo-wodny przygotowany z ziela czartawy pospolitej ma zdolność do wymiatania reaktywnych form tlenu takich jak O₂^-, H₂O₂ oraz rodnika DPPH. Wykazano także, iż badany wyciąg zawiera znaczącą ilość polifenoli, szczególnie garbników wśród, których dominującym składnikiem jest oenoteina B. Ostatnim aspektem badań była ocena wpływu przygotowanego wyciągu na aktywność lipooksygenazy sojowej oraz hialuronidazy. Udowodniono, że wyciąg z ziela czartawy hamuje w sposób zależny od dawki aktywność lipooksygenazy sojowej oraz hialuronidazy, co oznacza, iż może on mieć działanie przeciwzapalne.

cel – celem projektu było określenie składu jakościowego związków polifenolowych zawartych w wyciągu z części nadziemnych czartawy pospolitej oraz ocena aktywności biologicznej tego wyciągu w wybranych bezkomórkowych modelach eksperymentalnych in vitro

znaczenie projektu – w dostępnej literaturze istnieje niewiele doniesień dotyczących składu chemicznego ziela czartawy pospolitej i brak jest jakichkolwiek informacji dotyczących udokumentowanego działania wyciągów przygotowanych z tego surowca roślinnego. Niniejszy projekt w sposób znaczący poszerzył dostępną wiedzę dotyczącą składu jakościowego wyciągów przygotowywanych z części nadziemnych czartawy pospolitej. Dodatkowo w przeprowadzonych badaniach po raz pierwszy dowiedziono przeciwzapalnych właściwości tego surowca oraz zaproponowano potencjalny mechanizm tego działania.

metodologia – przygotowany wyciąg został poddany frakcjonowaniu z zastosowaniem technik chromatograficznych ze szczególnym uwzględnieniem grawitacyjnej chromatografii kolumnowej oraz preparatywnej wysokosprawnej chromatografii cieczowej, przed rozpoczęciem badań biologicznych surowy wyciąg został scharakteryzowany metodą HPLC-DAD-MS/MS oraz poprzez oznaczenie sumy polifenoli, garbników oraz oenotheiny B. Zbadana wpływ wyciągu na wymiatanie reaktywnych form tlenu O₂^-, H₂O₂ oraz rodnika DPPH. Określono zdolność hamowania wyciągu w stosunku do dwóch enzymów prozapalnych hialuronidazy i lipooksygenazy. Badania biologiczne prowadzono metodami opracowanymi w Katedrze Farmakognozji WUM.

Opublikowane prace dotyczące wyników projektu

Granica, S.; Piwowarski J.P,; Kiss, A. K. POLYPHENOL COMPOSITION OF EXTRACT FROM AERIAL PARTS OF CIRCAEA LUTETIANA L. AND ITS ANTIOXIDANT AND ANTI-INFLAMMATORY ACTIVITY IN VITRO, ACTA BIOLOGICA CRACOVIENSIA Series Botanica 2013, 55, 1, 1-8 (IF = 0.612)

Granica, S.; Kiss, A. K. SECONDARY METABOLITES FROM AERIAL PARTS OF CIRCAEA LUTETIANA L. Biochemical Systematics and Ecology 2013, 46, 22-25. (IF = 1.170)

Udział w konferencjach i spotkaniach

Granica, S.; Kiss, A. K. ISOLATION AND IDENTIFICATION OF POLYPHENOLIC COMPOUNDS FROM ENCHANTER’S NIGHTSHADE (CIRCAEAE LUTETIANE HERBA), 2^nd International Conference and Workshop – Plant – the source of research material. Lublin, 18.10-20.10.2012